SAP Nedir?

Nedir bu SAP?

SAP, 1972 yılında beş eski IBM çalışanı tarafından Almanya’da kurulan bir şirketin ve aynı zamanda bu şirketin geliştirdiği yazılımın adıdır.

SAP yazılımı 90’lı yılların sonlarında ülkemize girdiğinde isminin yazılı olduğu logo toplumumuzun büyük bir kesimi tarafından merak uyandırdı. Nedir bu SAP?  Türkçe’de bu kelimenin bir anlamı olduğu için ülkemizde SAP firması ve yazılımının ayrıca bir reklam yapmasına gerek olmamıştır. Bununla beraber, yerli bir yazılım olmadığı için bu yazılımı satan veya danışmanlığını verenler kimseler ‘sap’ şeklinde telaffuz etmiyorlardı. İngilizce olarak “es-ey-pi” veya Almanların söylediği gibi “es-a-pe” şeklinde ifade edildiği için kafaları karışan kullanıcıların çoğu “es-ay-pi” demeye başladılar. Şakası bir yana bu isim nereden geldiğini ve SAP’ın ne demek olduğunu sap ile samanı karıştırmadan anlatmaya çalışayım.

SAP yazılımı, adını kurucuların koyduğu Almanca “SystemAnalyse und Programmentwiclung (Systems Analysis and Program Development)”  isminin kısaltmasından alır. Tıpkı 1911 yılında Amerika’da kurulan IBM (International Business Machines) şirketinin ismi gibi. Şirket kurucuları IBM’den olunca bu baş harf konusuna sadık kalmışlar. ‘Sistem Analizi ve Yazılım Geliştirme’ şeklinde çevireceğimiz bu isim bence kurucularının vizyonunu da gösteriyor. Daha ilk yıllarından “SAP herşeyi ile hazır bir paket yazılım sunmaz, önce analiz yapar ve tıpkı bir terzi gibi ihtiyacınıza ve bedeninizin ölçüsüne göre hizmet sağlar” mesajını içeriyor.

Hikayenin başlangıcı da şöyle olmuş. IBM’in bir müşterisi kendine özel kurumsal çaplı büyük bir yazılım geliştirilmesini talep ediyor. IBM’de bir departman bu yazılımı geliştirmeye başlıyor ama geliştirme aşamasının ortasında IBM yönetimi projeyi başka bir departmana devrediyor. Bunun üzerine yazılımı geliştirmeye başlayan 5 mühendis projeyi tamamen bırakmak yerine IBM’i terk ediyorlar ve SAP Limited şirketini kuruluyorlar.

İlk müşterileri Imperial Chemical Industries firması oluyor. Bu firma IBM marka ana bilgisayarı (mainframe) üzerinde muhasebe ve bordro işlemlerini gerçekleştiriyor. 1972 yılında, bilgisayarlar bu işlemi mekanik olarak “punchcard” dediğimiz delikli kartlar ile yapabiliyorlar. Veriler bu kartlarda saklanıyor ve bu işlemler çok uzun zaman alıyor. Çiçeği burnunda SAP firması olayı delikli kartlardan çıkaran bir yazılım geliştiriyor ve artık bordro ve muhasebe verileri eş zamanlı olarak dijital ortamda saklanabiliyor. Bir gecede delikli kartlar ortadan kalkıyor. İngilizce real-time yani gerçek (eş) zaman kelimesinin “R” si ürünlerinin ismine bu olayla giriyor.

SAP, 1977 yılında bugünkü merkezi Walldorf’a taşınıyor ve aynı yıl ilk kez Almanya dışına  açılıyor. Komşu Avusturya’da faaliyet gösteren iki şirket SAP yazılımını kullanmaya karar veriyor. 1978’de R/2, 1987’de R/3 sürümleri geliştiriliyor. 1988’de SAP AG adı altında anonim şirket haline gelerek Alman borsasına giriyor. SAP yazılımının adı da günümüzde kullanıldığı gibi Almanca “Systeme, Anwendungen und Produkte in der Datenverarbeitung” olarak değişiyor. ‘Veri işlemede (ya da veri işlemek için) Sistem, Uygulamalar ve Ürünler’ şeklinde Türkçeye çevirebiliriz.

SAP, R/2 ve R/3 versiyonlarını farklı dil ve para birimlerinde çalışacak şekilde tasarlıyor ve 1988’de bu sürümler ile çok kar ederek büyüdüğü Amerika pazarına giriyor. 1992-1995 arasında Amerika çapında 20’den fazla ofis açıyor. 1996’da Almanya’nın en değerli şirketi seçiliyor. Bu yıllarda dünya çapında şirket oluyor ve ‘Fortune 100’deki şirketlerin %80’i SAP yazılımını kullanmaya başlıyor. SAP bu yıllarda Türkiye pazarına da giriyor.

Bu tarihten sonra da, sürekli kendini yenileyerek teknolojisini geliştiren SAP,  2000’li yıllardan günümüze kadar hem dünyada hem de Türkiye’de hizmet verdiği pazarda ‘lider’ konumunu koruyor. Bugün dünyada ciro ve karlılık olarak ilk 500 firmanın çok büyük bir kısmında SAP yazılımı kullanılmaktadır.

SAP ne işe yarar ve neden dünyanın önde gelen firmaları bu yazılımı kullanmayı tercih etmektedir?

İnternette araştırırsanız SAP için, bir Kurumsal Kaynak Planlama yazılımıdır bilgisine ulaşırsınız. SAP’ın ne işe yaradığını anlayabilmek için ingilizcesi ile ‘Enterprise Resource Planning (ERP)’ olan Kurumsal Kaynak Planlama kavramını da açıklamak gerekiyor.

Kaynak nedir? Bir kurumun veya kişinin kaynakları onun hayatını sürdürmesi ve düzgün çalışması için sahip olduğu ve kullanabileceği herşey. Örneğin, bir insan için hava, su, yiyecek, zaman vs. iken bir kurum için malzeme, para, insan, zaman ve akla gelen diğer benzeri unsurlardır.

Kurum, ortak bir amaç çerçevesinde kurulmuş, ortak bir çalışma düzenine sahip, kendi yönetebilen toplumsal bir düzen, Kuruluş, teşkilat, işletme, girişim veya organizasyon demektir. Örneğin Apple, Ticaret Odası, Arçelik A.Ş.. vs gibi. Kurum olarak dilimize çevirilen “Enterprise” görece büyük bir işletme anlamına gelir. İngilizcede “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ)”  için “Small and Medium Sized Enterprises (SMEs)” terimi kullanılır. Özetle “Enterprise Resourses” görece büyükçe bir kurumun (İşletmenin) kaynakları” demektir.

Planlama, istenen bir amaca ulaşmak için gerekli faaliyetlerle ilgili düşünme sürecidir. Bir işi yapmaya başlamadan önce o işi nasıl yapacağımızı ayrıntılı olarak belirleme sürecidir.

Kurumsal Kaynak Planlama, şirketlerin kar amacıyla yaptığı faaliyetlerin örneğin satınalma, üretim, satış.. vb  gerekli kaynaklar ile nasıl yapılacağını ve optimum bir şekilde nasıl birbiri ile entegre edileceğini belirlemek amacıyla kullanılan bir yönetim fonksiyonudur.  Kurumsal Kaynak Planlama Sistemi, bu işlev için tasarlanmış bilgisayar sistemleri ve yazılımıdır.

Özetle, SAP bir kuruluşun daha verimli ve karlı olabilmek adına gerçekleştirdiği iş süreçleri için gereken kaynakları, bilgileri ve faaliyetleri organizasyon çapında eş zamanlı olarak koordine etmek için tasarlanmış bir yazılımdır.

Geleneksel olarak bir işletme içindeki her bir departman çalışanları sadece kendi işlerine konsantre olduğundan başka bir departmanın kendi işlerine karışmasını tercih etmezler. Hatta birim yöneticileri kendi dışındaki departmanlar ile tatlı bir rekabet içindedirler; “Satış Departmanı kendi işine baksın, Muhasebe işimize karışmasın, Satınalma Departmanını bekleyemeyiz…vs”. Bu anlamda her departman kendi iş akışına özel, kendi ihtiyaçlarını karşılayan bir bilgisayar yazılımı ile çalışmayı tercih eder.

Bununla beraber, departmanlar arasında oluşan bu görünmez duvarlar bir işletmenin ortak bir amaç doğrultusunda koordineli olarak çalışmasına engel teşkil eder. SAP firması bu duvarları yıkarak genel bir verimlilik sağlamak amacıyla finans, insan kaynakları, makina, satış, üretim, satınalma ve benzeri fonksiyonların tümünün ihtiyaçlarını ayrı ayrı karşılayabilen tek bir yazılımı geliştirerek oldukça zor bir işe soyunmuş ve sonuç olarak bu işi hakkıyla başarmış ender firmalardan biridir.

SAP yazılımı her bir departmana özel çözümleri, yani programcıkları içerir. Bu programcıklara ‘modül’ denir. Örneğin satınalma, lojistik ve depolama foknsiyonlarını içeren Malzeme Yönetim (MM) Modülü, genel muhasebe çözümlerini içeren Finans (FI) Modülü gibi. Bu modüller ilgili departmanlara özel ihtiyaçları karşıladıkları gibi ‘lego’nun parçaları gibi birbirleri ile de bağlantılıdırlar. Modüller, dolayısı ile bu Modülleri kullanarak iş yapan departmanlar birbirleri ile eşzamanlı olarak entegre olurlar. Hepsi birden birleşip SAP ERP sistemini oluştururlar. Çizgi film Voltran‘da olduğu gibi 🙂 Böylece tüm işletme tek bir sistem üzerinde ve tek bir vücut şeklinde daha verimli çalışmaya başlar. Departmanlar arası uyumsuzluk ve iletişimsizlik sistem yardımıyla bertaraf edilmiş olur.

Süreç ve çalışan sayısının az olduğu nispeten küçük bir işletmede yönetici ve çalışanlar birden çok fonksiyonu yerine getirebilirler. Karar süreçleri büyük bir organizasyona göre çok daha hızlı işleyebilir. Ancak işletme büyüdükçe işler sıkıntıya girer. Organizasyondaki çalışan adedi, süreç ve lokasyon sayısı artar. Bölümler ve kişilerarası koordinasyon daha da azalır ve şirket hantal bir yapıya dönüşmeye başlar. Birçok şirket büyümeyi planlayamadığı ve kaynaklarını efektif yönetemediği için büyüme  dönemlerinde sıkıntıya düşmüştür. SAP yazılımı tam olarak bu aşamada devreye girerek organizasyondaki fonksiyonları tıpkı bir yapıştırıcı gibi birleştirir. Tüm organizasyonun ahenk içinde çalışmasını sağlayacak bir çözüm sunar. Bu nedenle dünyada belli bir büyülüğün üzerindeki pekçok firma kaynaklarını efektif kullanmak ve süreçlerini yönetmek için bu yazılımı kullanmaktadır.

SAP’ı farklı yapan temel özellikler ise şunlardır :

• En önemli özelliği açık bir sistem olarak uyarlanabilir ve geliştirilebilir olmasıdır. Satın alan müşteri, yazılımın üzerinde kendi ihtiyaçları doğrultusunda istediği uyarlama ve geliştirmeyi yapabilir. SAP ayrıca kendi dışındaki üçüncü parti yazılımlar ile açık entegrasyona izin veren teknolojileri barındırır.
• Entergre bir sistemdir. SAP yazılımının modüler bir yapısı vardır. Modüllerarası bağlantılar sistem içinde hazırdır.
• En iyi endüstriyel uygulamalara (best-practice) dayanır. Belli sektörler için en iyi uygulama süreçleri hazır uyarlamalar şeklinde müşteriye sunulur.
• Global bir yazılımdır. Çoklu dil, çoklu para desteği özelliklerinin yanında pek çok ülkenin yasal mevzuatına göre lokal çözümler içerir.
• Yazılım gerçek zamanlı uygulamalara, yani iş sürecinin gerçekleştiği an ile eş zamanlı olarak sistemdeki verinin kayıt edilmesine dayanır.
• Denetlenebilir bir yazılımdır. Yasalara ve yerel mevzuata uyum, otorizasyon ve rol yönetimi, verilerin silinmeyip ‘ters kaydının’ alınması gibi özellikleri vardır.
• Sınıflandırma altyapısı ve bu yapının kullanıldığı fiyatlama, kampanya yönetimi gibi süreçler başka hiçbir yazılım içinde olmayan esnekliğe sahiptir.

İlave olarak;

• İlk kurulduğundan beri üniversiteler ile işbirliği içinde olmuştur. Pek çok algoritma üniversiteler ile beraberce geliştirilmiştir.
• SAP, sadece üniversiteler değil sanayii ile de iç içedir. Sektörel çözümler ilgili sektördeki öncü firmalar ile işbirliği yapılarak beraberce geliştirilmiştir.

Sonuç olarak tüm bu özelliklerinden dolayı SAP günümüzde şirketler için toplam sahip olma maliyeti ve yatırımın geri dönüşü kapsamında en başarılı yazılımdır. Rakip yazılımlara kıyasla uzun dönemde en çok faydayı sağlayarak sürdürülebilirlik anlamında dünyanın bir numaralı kurumsal kaynak yazılımı haline gelmiştir.

“Bir araya gelmek başlangıçtır; birlikteliği muhafaza etmek gelişmedir, beraber çalışabilmek başarıdır” Henry Ford, Girişimci.