Büyük Veri (Big Data)

Nedir bu Big Data veya Türkçesi ile Büyük Veri ?

İlk olarak 1960’larda astronomi ve genetik alanında ortaya çıkmış bu sözcük. Genelde günümüz gelişen internet ve mobil teknolojileri ile kişilerin her gün kullandığı sosyal medya hesapları, fotoğraf arşivleri, arama motorları, internet gezintileri ve ilave olarak makine ve akıllı cihazların internet ile olan tüm etkileşimlerinin oluşturduğu depolanmış ‘devasa veri yığını’ olarak algılanmaktadır.

Teknolojinin ilerlemesi ile internette milyonlarca bilgi ortaya çıkmıştır ve an itibarı ile internette 1 dakika içerisinde aşağıdakiler olmaktadır.

• Facebook: 973 bin giriş yapılıyor,
• Google: 3.7 milyon arama yapılıyor,
• Twitter: 481 bin tweet atılıyor,
• WhatsApp: 38 milyon mesaj gönderiliyor,
• Instagram: 174 bin kaydırma (scrolling) yapılıyor,
• YouTube: 4.3 milyon adet video izleniyor,
• Netflix: 266 bin saat video izleniyor,
• Tinder: 1.1 milyon kaydırma (swipe) yapılıyor,
• Messenger: 25 bin GIF gönderiliyor,
• E-posta: 187 milyon e-posta gönderiliyor,
• Harcama: 862 bin dolar harcama yapılıyor.

Yakın zamana kadar bu bilgilerin çoğunlukla çöplükten ibaret olduğu düşünülüyordu. Zaman içinde elektronik ticaretin artması, sosyal platformların gelişmesi ve verilerin giderek daha da dijital hale gelmesi sözkonusu verileri çöp yığını tanımından çıkartıp insanlık için çeşitli faydalar sağlayan bir araca dönüştürmüştür. Bu vizyon ile yazılım firmaları (ki bunların en başında Google geliyor) bu konuda çalışmalar başlatarak Big Data adı verilen bu devasa bilgi deposunu analiz edip, verilerden faydalı çıkarımlar yapabilen yeni bir teknolojiyi ortaya çıkardılar.

Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin sonucunda ortaya çıkan ve hergeçen gün katlanarak büyüyen ve belli özelliklere sahip devasa veriyi tanımlayan ve bu verinin analiz edip yorumlanarak nasıl faydalar üretilebikeceğini anlatan genel kavrama Büyük Veri (Big Data) diyoruz.

Peki her veri Büyük Veri’midir ? Büyük Veri’yi tarif eden özellikler nelerdir? 5 önemli özellik veya bileşen sözkonusudur. Bu bileşenler Big Data’nın “5V”si  (İngilizce tanımlarının baş harfleri) olarak adlandırılmaktadır.

• Variety (Çeşitlilik): Çeşitli kaynaklardan elde edilmiş düzenli (yapılandıırlmış, sınıflandırılmış) veya düzensiz (sınıflandırılmamış) her türlü çeşitlikte veriden söz ediyoruz. Veri tipleri ve çeşitliliği bir kriterdir.
• Velocity (Hız): Büyük verinin üretilme hızı gittikçe artmaktadır. Hızla büyüyen verinin de hızla işlenebilmesi gerekmektedir. Büyük miktarda verinin geleneksel analiz yöntemlerine göre çok daha hızlı bir şekilde analiz edilebilmesi kriteridir.
• Volume (Veri Büyüklüğü): Hızla büyüyen dev veri dünya çapında devasa boyutlara ulaşmıştır. Örneğin her dakika youtube video sitesine 400 saaten fazla video yüklenmektedir. 2016 yılında global mobil trafik büyüklüğünün aylık 6,2 milyar gigabyte olmuştur. Çok büyük çaplı veriden söz ediyoruz.
• Verification (Doğrulama): Gereksiz ve değişime uğramış verileri analiz etmek ciddi vakit kaybına ve hatalı sonuçlara yol açar. Şirketler ve veri analizcilerinin %70-80 zamanını verilerin temizlenmesi ve valide edilmesi almaktadır. Bu sebeple verinin doğruluğu(Vertification) kriterler içinde en hassas olanlardan biridir.
• Value (Değer): Değer verinin işe yarayan kısmıdır. Büyük Veri’nin diğer karakteristikleri sonuçta bir ‘Değer’ oluşturulmuyorsa anlam ifade etmez. En önemli bileşen Büyük Veri’nin bir “Değer”oluşturması gerektiğidir.

İnternet üzerindeki devasa veri yığınlarından nasıl anlamlı ve insanlığa faydalı çıkarımlar yapabiliriz? Bu veriyi analiz ederek ve kullanarak nasıl geleceğimizi şekillendiririz?

Şirketler ‘Nasıl daha fazla para kazanabiliriz?’ sorusunu soruyorlar tabi.

• Öncelikle zaman tasarrufu sağlayabiliyoruz.
• Önemli bir konu; maliyet avantajı.
• İş hayatında yüksek hacimdeki verilerin kullanılabilir bir formata dönüştürülmesi ve istatistiki veri analiz araçlarının kullanılması ile karar mekanizmasına destek veriyor.
• Birtakım sosyolojik ve toplumsal olayları anlamaya ışık tutuyor.
• Birbiri ile ilişkili birçok veri çok hızlı bir şekilde kıyas edilebiliyor.
• Aslında hayal edebildiğiniz her konuda fayda sağlayabilien bir kavram.

Avrupa Komisyonu dijital ajanda kapsamında Big Data’nın (Büyük Veri) yararlı olacağı başlıca sektörleri Sağlık, Ulaşım, Çevre, Tarım ve İmalat, Perakende olarak sıralıyor. Sağlıkta daha hızlı teşhis ve maliyet avantajı, ulaşımda daha güvenli ve zaman tasarrufu, verimli tarım uygulamalarına katkı, üretim ve perakende de ise tüketicilere doğru zamanlı ve uygun ürün teslimi sağlanarak, kurumların maliyet avantajına sahip olmalarını kolaylaştırıyor.

Bir başka alan Eğitimdir. Son yıllarda bu alanda Big Data (Büyük Veri), eğitim kalitesinin arttırılması, öğrenciye özgü kişiselleştirilmiş öğrenmenin sağlanması, eğitim performansının iyileştirilmesi ve takip edilmesi gibi birçok amaçla kullanılmaktadır.

Kısaca Big Data (Büyük Veri) dünyayı daha hızlı değiştiriyor ve daha ileri götürüyor.

2020 yılına geldiğimizde dünya üzerinde yaşamını sürdüren her bir insan saniyede ortalama 1.7 megabayt veri üretiyor olacakmış. İnternet teknolojileri ile ilgili hizmet üreten şirketler bu verileri işleyebilmek için yeni algoritmalar ve yazılımlar üzerinde çalışıyorlar. Tüketici eğilimlerini bire bir gözler önüne seren büyük veriyi iyi yorumlayabilen şirketler stratejilerini buna göre belirleyerek risksiz yatırımlar yapabiliyorlar. Büyük veri her gün büyümeye ve insan zihnini hayrete düşürmeye devam edecek gibi görünüyor.

Sonuç olarak yaşadığımız bilgi çağında en önemli güç ve sermaye bilgidir ve bilginin temelini veri oluşturur. Veri, tek başına bir anlam ifade etmemekte; ancak yorumlandığı takdirde enformasyona dönüşerek katma değer yaratmaktadır. Big Data (Büyük Veri) yani bu verinin analiz edilerek toplum için faydalar sağlanması kaçınılmaz bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Hem ülkeler hem de şirketler için gelecek stratejilerini oluşturmak için çok değerli bir teknoloji olarak karşımızda duruyor.